Της Μαρίας Τσανάδη

Τα παιδιά μας τα προσέχουμε σαν… τα μάτια μας. Ισχύει όμως αυτή η τόσο γνωστή έκφραση στην πραγματικότητα; Δηλαδή, ουσιαστικά πόσο προσέχουμε τα μάτια μας και ειδικά τα μάτια των παιδιών μας; Σε μία εποχή που σαφέστατα έχουν γίνει σημαντικότατα βήματα στον τομέα της πρόληψης και πλέον οι περισσότεροι φροντίζουν να παρακολουθούν στενά θέματα που αφορούν στην υγεία τους, τα μάτια μας φαίνεται να μας απασχολούν μόνο όταν έχουμε ξεκάθαρα δείγματα ότι κάτι δεν πάει καλά. Αυτό όμως είναι λάθος, ειδικά όταν πρόκειται για τα παιδιά μας, στα οποία μπορούμε να προλάβουμε ή να διορθώσουμε κάποιες καταστάσεις, αρκεί να βάλουμε στο πρόγραμμά μας οφθαλμολογικές εξετάσεις.

Μιλήσαμε με τον οφθαλμίατρο Βασίλειο Νασίκα για τις οφθαλμολογικές παθήσεις στην παιδική ηλικία, για το τι πρέπει να προσέξουμε οι γονείς, για τη ζημιά που γίνεται από τις οθόνες που έχουν μπει στη ζωή μας, αλλά και για το πόσο σημαντικοί είναι οι πρώτοι έλεγχοι καθώς και η έγκαιρη αντιμετώπιση παθήσεων.

– Πριν από κάποιο διάστημα βρεθήκατε στον Αμπελώνα και στον Τύρναβο, σε συνεργασία με το Χαμόγελο του Παιδιού. Τι ακριβώς κάνατε;

Τέτοιου είδους δράσεις γίνονται προκειμένου να έρθουμε σε μια πρώτη επαφή με παιδιά απομακρυσμένων περιοχών. Στη συγκεκριμένη περίπτωση οι περιοχές δεν ήταν μεν απομακρυσμένες, αλλά θέλαμε να δώσουμε την ευκαιρία στους γονείς να ευαισθητοποιηθούν και να γίνει μία πρώτη οφθαλμολογική εκτίμηση.

-Υπήρξε ανταπόκριση;

Περίμενα πολύ μεγαλύτερη προσέλευση. Τέτοιου είδους ευκαιρίες δεν πρέπει να τις αφήνουν οι γονείς ανεκμετάλλευτες, διότι θα μπορούσαν δωρεάν, στο μέρος τους να έχουν μια πρώτη εικόνα που αφορά στα μάτια των παιδιών τους. Ήρθαν περίπου 80 παιδιά και εξετάστηκαν. Τα 10 χρειάστηκαν γυαλιά και δεν το είχαν αντιληφθεί οι γονείς. Από αυτά τα 10, τα τρία είχαν ένα από τα πιο υποχθόνια προβλήματα της παιδικής ηλικίας όσον αφορά στην όραση, που λέγεται τεμπέλικο μάτι. Το μάτι αυτό δεν έχει το μάξιμουμ της οπτικής λειτουργίας. Συνήθως διορθώνεται με απλά μέσα, όπως γυαλιά ή κάλυψη του “καλού” ματιού, ώστε να λειτουργήσει σωστά, δηλαδή να μην είναι τεμπέλικο.

-Αν κάποιος δεν το πάρει είδηση εγκαίρως τι γίνεται;

Δυστυχώς παρατηρούμε ότι πολλοί είναι εκείνοι που δίνουν σημασία σε κάποιες ενδείξεις και δεν κάνουν έναν οφθαλμολογικό έλεγχο εγκαίρως. Αν όμως το αμελήσει, όταν περάσει η ηλικία των 7-9 ετών, καταλήγει με μόνιμα χαμηλή όραση και δεν επιδέχεται θεραπείας. Τα παιδία αυτά έχουν μόνιμα σε αυτό, το τεμπέλικο μάτι, μια πιο χαμηλή όραση και είναι κρίμα, διότι είναι κάτι που μπορεί να αντιμετωπιστεί.

-Ποιες είναι οι συχνότερες οφθαλμολογικές παθήσεις στην παιδική ηλικία;

Έχουμε καταρχήν τις διαθλαστικές ανωμαλίες: υπερμετρωπία, μυωπία και αστιγματισμό. Τα παιδιά βλέπουν θολά και αν δεν πάρουν έγκαιρα γυαλιά οδηγούνται σε αμβλυωπία (τεμπέλικο μάτι) και έχουν δυσκολίες στο γράψιμο και στο διάβασμα, διαταραχή της συγκέντρωσης, δυσκολίες συμμετοχής σε ομαδικά παιχνίδια κ.α. Το πρόβλημα σε αυτές τις περιπτώσεις λύνεται με τη χορήγηση σωστών γυαλιών.

Μία ακόμη πάθηση είναι ο στραβισμός. Χαρακτηρίζεται από αδυναμία των ματιών να διατηρούνται παράλληλα μεταξύ τους (ίσια). Όταν τα μάτια δεν εστιάζουν στον ίδιο στόχο, προκαλείται πονοκέφαλος, μειωμένη όραση και μειωμένη αντίληψη του βάθους. Τα παιδιά αυτά γίνονται αδέξια στα αθλήματα και άλλες δραστηριότητες (έλλειψη τρισδιάστατης όρασης). Κάποιοι τύποι στραβισμού διορθώνονται με γυαλιά και ασκήσεις κάλυψης ενώ άλλοι απαιτούν χειρουργείο.

Τέλος, όπως είπαμε, έχουμε και την αμβλυωπία, το τεμπέλικο μάτι. Είναι η πάθηση κατά την οποία το ένα ή και τα δύο μάτια εμφανίζουν μειωμένη όραση, χωρίς να υπάρχει οργανική βλάβη και χωρίς να μπορεί να βελτιωθεί η όραση μόνο με τη χρήση γυαλιών. Εμφανίζεται σε παιδιά προσχολικής ηλικίας σε ποσοστό 2-8%. Επειδή η πάθηση αυτή δεν εμφανίζει συμπτώματα, ο προληπτικός οφθαλμολογικός έλεγχος σε όλα τα προσχολικά παιδιά είναι απαραίτητος για την έγκαιρη εντόπισή τους.

-Τι πρέπει λοιπόν να κάνουμε εμείς οι γονείς; Σε ποιες ηλικίες να επισκεφθούμε οφθαλμίατρο;

Είναι πολύ βασική η πρόληψη. Θεωρώ απολύτως απαραίτητο μέχρι το παιδί να φτάσει την ηλικία των 7-9 να έχει γίνει τουλάχιστον ένας οφθαλμολογικός έλεγχος. Το σωστό είναι να γίνει μία εξέταση στην προσχολική ηλικία, δηλαδή 3-5 ετών, έτσι ώστε να δούμε τουλάχιστον την ανατομική κατάσταση, διότι είναι πιο δύσκολο να δούμε τη λειτουργική σε αυτή την ηλικία. Οπωσδήποτε λοιπόν μέχρι τα 9 τουλάχιστον μία εξέταση και στη συνέχεια να συνειδητοποιήσουν οι γονείς ότι όπως μεγαλώνει το πόδι ενός παιδιού, μεγαλώνει και το μάτι, οπότε πρέπει κάποιος να το παρακολουθεί. Ειδικά στην εποχή μας που οι οθόνες αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας.

-Σχετικά με αυτό, τελικά τα μάτια “χαλάνε” από τις οθόνες; Έχουμε ακούσει διάφορες απόψεις και ορισμένοι υποστηρίζουν πως αν είναι να υπάρξει πρόβλημα, η επιρροή των οθονών δεν θα είναι καθοριστική.

Τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Δυστυχώς στις μέρες μας έχει πολλαπλασιαστεί το φαινόμενο να βλέπουμε παιδιά με μυωπία ή αμβλυωπία από πιο μικρές ηλικίες. Δεν είναι μύθος ότι τα μάτια “χαλάνε” όταν υπάρχει συνεχής χρήση συσκευών με οθόνες και η απόσταση είναι κοντινή. Δηλαδή τη μεγαλύτερη ζημιά την κάνουν τα κινητά, τα τάμπλετ και οι υπολογιστές. Το παιχνίδι έξω από το σπίτι, ειδικά στον ήλιο, δρα αντισταθμιστικά. Γι’ αυτό λέμε βγάλτε τα παιδιά έξω στον ήλιο για 1 με 2 ώρες την ημέρα, μακριά από τις οθόνες.

-Υπάρχουν όμως παιδιά που είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν μυωπία; 

Σίγουρα υπάρχει και η προδιάθεση. Ένα παιδί με 2 μύωπες γονείς έχει 50% περισσότερες πιθανότητες σε σχέση με το γενικό πληθυσμό να εμφανίσει μυωπία. Όταν έχει τον έναν γονιό, οι πιθανότητες είναι 25% περισσότερες. Παρόλα αυτά, περιβαλλοντικοί παράγοντες επιδρούν για να εμφανίσει το παιδί μυωπία και ένας από αυτούς είναι η κοντινή προσήλωση σε οπτικές εργασίες.

-Αν ένα παιδί έχει την προδιάθεση οι γονείς θα πρέπει να βάλουν στο πρόγραμμα πιο συχνές εξετάσεις;

Αυτό που γνωρίζουμε και δεν πρέπει να ξεχνούν και οι γονείς, είναι ότι όσο ένα παιδί μεγαλώνει, μεγαλώνει και η μυωπία, αφού η μυωπία αν ξεκινήσει δεν σταματάει. Θα σταθεροποιηθεί με την ενηλικίωση, αν και υπάρχουν και κακοήθεις μυωπίες που δεν σταματούν ποτέ. Παράλληλα το μυωπικό μάτι έχει περισσότερες πιθανότητες να κάνει καταρράκτη, γλαύκωμα κ.α. Γενικά είναι ένα μάτι πιο μεγεθυμένο στον οπίσθιο άξονά του, με συνέπεια να ξεχειλώνουν οι ιστοί του. Είναι επιρρεπές για αποκολλήσεις και γενικώς είναι ένα μάτι παθολογικό. Είναι λοιπόν απαραίτητο να υπάρχει σωστή παρακολούθηση.

-Θεωρείτε ότι οι γονείς έχουν συνειδητοποιήσει τη σημασία του οφθαλμολογικού ελέγχου; Είναι ευαισθητοποιημένοι;

Όχι ιδιαίτερα. Πολύ μικρό ποσοστό είναι πραγματικά ευαισθητοποιημένοι και έχουν καταλάβει τη σημασία της πρόληψης. Επίσης υπάρχουν και ορισμένοι που είναι υπερβολικοί. Σημασία έχει να υπάρχει μία επαφή με οφθαλμίατρο. Ανάλογα με την κάθε περίπτωση δίνονται και οι απαραίτητες κατευθύνσεις.

-Στις μεγαλύτερες ηλικίες τι πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα;

Ανάλογα την ηλικία και το ιστορικό του ασθενούς, υπάρχει ένα πλάνο παρακολούθησης. Σαφέστατα αν στην οικογένεια υπάρχει ιστορικό με προβλήματα όπως π.χ. πρώιμος καταρράκτης ή γλαύκωμα, θα πρέπει να μπει στο πρόγραμμα οφθαλμολογικός έλεγχος. Μέσω ταμείων δίνεται η δυνατότητα ανά κάποια διαστήματα να γίνεται έλεγχος και αλλαγή σε γυαλιά. Καλό είναι να μην το αμελεί κανείς, ειδικά σε μεγαλύτερες ηλικίες.

σ.σ. Ο οφθαλμίατρος Βασίλειος Νασίκας θέλοντας να στηρίξει την πολύτεκνη οικογένεια, προσφέρει στην τιμή των 20 ευρώ, πλήρη οφθαλμολογικό έλεγχο στα μέλη του συλλόγου μας. Παράλληλα, είναι διατεθειμένος να προσφέρει στους πολύτεκνους καλύτερες τιμές σε εξειδικευμένες εξετάσεις. Το ιατρείο του βρίσκεται στην οδό Παναγούλη 27. Τηλ. επικοινωνίας: 2411810424, 6978330182.