• Από τον Σπύρο Γεράρδη

O πρόεδρος του σωματείου Πολύτεκνων Εκπαιδευτικών Ελλάδος Δημοσθένης Μόσχος, πατέρας έξι παιδιών, σχολιάζει στη «δημοκρατία» τις εξαγγελίες της κυβέρνησης για το Δημογραφικό

Ο Δημοσθένης Μόσχος ακούει με μεγάλη καχυποψία και ανησυχία τις δηλώσεις και τις εξαγγελίες της κυβέρνησης για το δημογραφικό πρόβλημα. Ως πολύτεκνος ο ίδιος, πρόεδρος του υπό σύσταση σωματείου Πολύτεκνων Εκπαιδευτικών Ελλάδος, γνωρίζει από πρώτο χέρι τις τεράστιες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν όσοι αποφασίζουν να κάνουν μια μεγάλη οικογένεια. Εξάλλου, η συζήτηση που κάνουμε βρίσκει τον ίδιο και την οικογένειά του στη Ρόδο.

Με τη σύζυγό του και τα έξι τους παιδιά αναγκάζονται να ζουν σε ένα σπίτι μόλις 80 τετραγωνικών μέτρων και αυτό σε κακή έως μέτρια κατάσταση, με «αντάλλαγμα» ένα ενοίκιο ύψους 400 ευρώ, που για τα σημερινά δεδομένα φαντάζει εξαιρετικά μικρό. Και αυτό γιατί, παρότι τόσο ο ίδιος όσο και η σύζυγός του εργάζονται στο Δημόσιο, δεν υπάρχει καν ούτε ως μίνιμουμ προϋπόθεση η πολυτεκνία ώστε να πάρουν από κοινού μετάθεση στη Θεσσαλονίκη, όπου είναι ο τόπος καταγωγής τους!

Είναι η αναζήτηση φτηνής στέγης ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα στη ζωή ενός πολυτέκνου;

Όπως και για πολλούς άλλους, το στεγαστικό είναι ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Ωστόσο, λόγω των πολλών μελών είναι ακόμα πιο δύσκολο. Είδαμε με έκπληξη ότι το πρόγραμμα «Σπίτι μου 2», που ανακοίνωσε η κυβέρνηση, ενώ το δάνειο για τους πολυτέκνους ήταν άτοκο, τώρα έχει γίνει μόνο μέρος του δανείου άτοκο! ∆εν ξέρω αν αυτό συνάδει με τη δημογραφική πολιτική, αν παροτρύνει τον κόσμο να κάνει κι άλλα παιδιά… Θα έπρεπε, επίσης, να υπάρχει ένας έλεγχος με τις τιμές των ακινήτων, έστω και περιορισμένος. Καλή η ελεύθερη αγορά, αλλά κάπου πρέπει να υπάρχει ένα όριο. Όπως για παράδειγμα με τη βραχυχρόνια μίσθωση, όπου έχει ξεφύγει η κατάσταση και έχει δημιουργηθεί πρόβλημα στα ενοίκια, ίσως πρέπει να μπει κάποιο φρένο στις τιμές. ∆εν μπορεί ένα σπίτι που κοστολογείται με 100.000 ευρώ προ του προγράμματος μετά το πρόγραμμα να κοστολογείται 130.000 ευρώ. Αυτή η κατάσταση δεν παραπέμπει σε χώρα του λεγόμενου Πρώτου Κόσμου.

Ως αντίλογος, υπάρχει η χορήγηση του επιδόματος στέγασης. ∆εν μπορεί αυτό να βοηθήσει;

Το πρόβλημα που υπάρχει σε όλο το φάσμα της οικονομικής πολιτικής, των επιδομάτων και των ενισχύσεων είναι το πρόβλημα της αναλογικότητας. Σε κάθε παροχή που δίνεται, το κράτος θέτει εισοδηματικά κριτήρια, αυτά όμως δεν αυξάνονται όσο θα έπρεπε με τον αριθμό των μελών που απαρτίζουν μία οικογένεια. Έτσι, είτε έχεις 3 είτε 6 παιδιά, δεν υπάρχει διαχωρισμός.

∆εν είναι αντίφαση η θέσπιση περιουσιακών κριτηρίων στα επιδόματα;

Με έκπληξη το είδαμε κι αυτό, καθότι πουθενά σε όλη την Ευρώπη δεν υπάρχουν περιουσιακά κριτήρια. Γιατί το κράτος δίνει τιμητικά αυτό το επίδομα, δεν είναι ανταποδοτικό. Μόλις το 2019 καταργήθηκε ο νόμος που έλεγε ότι οι πολύτεκνοι που έχουν 9θέσια οχήματα μεγάλου κυβισμού πληρώνουν φόρο πολυτελείας για όσα είναι πάνω από 1.800 κυβικά. Σαν εμείς να κάναμε το κέφι μας. Φαίνεται πως το λάθος επανέρχεται. Άρα κάτι δεν πάει καλά σε αυτή την ιστορία. Στον τρόπο με τον οποίο πάνε να αντιμετωπίσουν ένα μείζον θέμα.

Το Εθνικό Σχέδιο για το Δημογραφικό ως μία συνολική παρέμβαση με ορίζοντα δεκαετίας δεν μπορεί να βοηθήσει;

Καταλαβαίνω ότι βγήκε λίγο κακήν κακώς γιατί βλέπω γενικόλογα πράγματα και όχι κάτι στοχευμένο, ενώ περιλαμβάνει και κάποια μέτρα που προσπαθούμε να καταλάβουμε πώς ακριβώς θα βοηθήσουν την αύξηση των γεννήσεων. Για να ξεκινήσει κάποιος να κάνει οικογένεια και παιδιά, πρέπει να του έχεις λύσει δύο βασικά προβλήματα: την εργασία και τη στέγη. Πρέπει να του πει το κράτος που έχει συνέχεια και θα πρέπει όποια μέτρα ληφθούν να συνεχιστούν.

Για να κάνουμε τον συνήγορο του διαβόλου, η οικονομική κατάσταση της χώρας είναι δεδομένη και οι πόροι είναι περιορισμένoι. Επομένως, πώς μπορούμε να εργαστούμε για τη λύση του προβλήματος χωρίς να έχουμε κατά νου μόνο την επιδοματική πολιτική;

Το ζήτημα δεν εδράζεται μόνο στα οικονομικά μέτρα που θα πάρει η κυβέρνηση για να ανακάμψει το Δημογραφικό, αλλά κυρίως στην κουλτούρα που προωθείται μέσα από τις πολιτικές. Παραδείγματος χάριν, αν ρωτήσετε τα παιδιά έξι χρόνια στο δημοτικό και έξι στο γυμνάσιο και το λύκειο πόσες αναφορές έχουν για τον ρόλο και τον θεσμό της οικογένειας αλλά και για τη γονεϊκότητα, θα σας απαντήσουν ότι είναι ελάχιστες. Ως εκπαιδευτικός θυμάμαι ότι είναι στην πρώτη γυμνασίου σε ένα μάθημα μόνο μία θεματική ενότητα το οποίο απλώς κατηγοριοποιεί τις οικογένειες (μονογονεϊκή, πυρηνική κλπ). Κατά τα λοιπά, δεν υπάρχει καμία αναφορά. Τα παιδιά τελειώνουν 18 χρονών το σχολείο και δεν έχουν την έννοια της οικογένειας εντυπωμένη στο μυαλό τους ως ένα κοινωνικό μέγεθος. Η προώθηση της κουλτούρας αυτής θα έπρεπε να είναι έργο της κυβέρνησης.

Η Ελλάδα έγινε θέμα και στη γερμανική «ΤΑΖ»

Η δραματική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η Ελλάδα σε ό,τι αφορά το δημογραφικό αποτέλεσε αντικείμενο ρεπορτάζ στη γερμανική εφημερίδα «Τageszeitung» του Βερολίνου. Στον απόηχο των ανακοινώσεων της ΕΛ.ΣΤΑΤ., που ανέδειξαν ότι το 2023 καταγράφηκαν 56.000 λιγότερες γεννήσεις από θανάτους, η εφημερίδα σχολιάζει: «Η επιθυμία για παιδιά δεν είναι πουθενά στην Ευρώπη πιο έντονη απ’ ό,τι στη συντηρητική Ελλάδα. Παρ’ όλα αυτά ο αριθμός των γεννήσεων έφτασε σε ιστορικό χαμηλό». «Η τελευταία φορά που οι γεννήσεις ήταν περισσότερες από τους θανάτους στην Ελλάδα ήταν το 2010, τη χρονιά ουσιαστικά που η Ελλάδα χρεοκόπησε. Παρότι όμως το πρώην προβληματικό παιδί της Ε.Ε. βρίσκεται και πάλι στον δρόμο της ανάπτυξης, η κατάσταση δεν αλλάζει – διότι προφανώς η πλειονότητα των Ελλήνων δεν νιώθει καθόλου να βελτιώνονται τα οικονομικά της» σημειώνει.

Η εφημερίδα φιλοξενεί δηλώσεις του ειδικού σε δημογραφικά ζητήματα Παύλου Μπαλτά από το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ): «Μέσα στα επόμενα χρόνια το έλλειμμα γεννήσεων στην Ελλάδα θα συνεχιστεί. Και σε αυτό έχει συμβάλει και η μαζική φυγή περίπου 600.000 Ελλήνων κατά τα χρόνια της κρίσης την προηγούμενη δεκαετία. Αυτοί οι Έλληνες θα κάνουν παιδιά στο Βερολίνο, στις Βρυξέλλες, στο Μόναχο και αλλού – σε κάθε περίπτωση όχι στην Ελλάδα».

Πηγή: Εφημερίδα Δημοκρατία