Κοινωνικό το πρόβλημα λέει ο Άρειος Πάγος – Καλεί τους εισαγγελείς να μεριμνήσουν για τις οικογένειες – Η σημασία των σχολών γονέων

Του Κωνσταντίνου Κοντοκώστα – larissanet.gr

Συνολικά 284 παιδιά ηλικίας από 7 έως 18 ετών απασχόλησαν την Διεύθυνση Αστυνομίας Λάρισας μέσα στο 2023 με τους περισσότερους εξ αυτών να ανήκουν στο ηλικιακό γκρουπ των 15-18 ετών. Τα περισσότερα από τα αδικήματα για τα οποία συνελήφθησαν έχουν να κάνουν με παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, ναρκωτικά, κλοπές και σωματικές βλάβες.

Αυτή είναι η εικόνα που επικρατεί σε τοπικό επίπεδο σχετικά με την παραβατικότητα ανηλίκων τη στιγμή που σε πανελλαδικό επίπεδο το 2023 ο αντίστοιχος αριθμός φτάνει τους 14.470.

Τα στοιχεία που καταγράφονται σε όλη την επικράτεια φαίνεται να προβλημάτισαν και την κυβέρνηση η οποία τον Φεβρουάριο ανακοίνωσε τη σύσταση Επιστημονικής Επιτροπής η οποία θα αναλάβει την εκπόνηση Εθνικής Στρατηγικής Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Βίας και της Παραβατικότητας Ανηλίκων. Νωρίτερα το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη ανακοίνωσε τρεις άξονες στους οποίους θα κινηθεί η ΕΛΑΣ προκειμένου να αντιμετωπίσει το φαινόμενο όπως η εντονότερη και πιο στοχευμένη αστυνόμευση. Επίσης

“Generation knife crime”

Το φαινόμενο της παραβατικότητας ανηλίκων απασχόλησε και το ανώτατο δικαστήριο της χώρας μας. Στην εγκύκλιο της με θέμα “Δράσεις για την αντιμετώπιση της εγκληματικότητας των ανηλίκων” η Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου κα Ευσταθία Καπαγιάννη ανέφερε ότι το συγκεκριμένο θέμα  έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις κάνοντας λόγο για “συμμορίες ανηλίκων στα πρότυπα της μαφίας” και εφήβους που “όπως αναφέρονται σε δικογραφίες, διευθύνουν με μαεστρία εγκληματικές οργανώσεις και επιδίδονται σε επιθέσεις με ανελέτους ξυλοδαρμούς, αιματηρά ξεκαθαρίσματα λογαριασμών, ληστείες διακίνηση ναρκωτικών ακόμη και όπλα”. Η Αντεισαγγελέας επεσημαίνει μάλιστα πως περιστατικά βίας από ανηλίκους που μέχρι πριν από μερικά χρόνια ήταν σχεδόν ανύπαρκτα, σήμερα αποτελούν καθημερινότητα.

Η κα Καπαγιάννη αναφέρει επίσης την εξάρθρωση 17 συμμοριών ανηλίκων πέρυσι  που εμπλέκονταν σε 132 υποθέσεις σκληρής βίας και μια νέα γενιά παραβατών που αποκαλείται “Generation knife crime”.

Υψηλά ποσοστά σε εφήβους

Τα στατιστικά στοιχεία που επικαλείται η Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου καταδεικνύουν την αύξηση των υποθέσεων με ανήλικους δράστες που χειρίζεται η Αστυνομία. Η αύξηση αυτή καταγράφηκε και στη Λάρισα τα έτη 2021-2022 ωστόσο η επετηρίδα της ΕΛΑΣ για το 2023 προχώρησε σε μια διαφοροποίηση στην καταγραφή των ηλικιακών ομάδων σε σχέση με όλες τις προηγούμενες επετηρίδες καθιστώντας αδύνατη την άμεση σύγκριση μεταξύ των ετών 2022 και 2023

Συγκεκριμένα από το 2014 μέχρι το 2022 τα γκρουπ για τους ανήλικους δράστες ήταν χωρισμένα σε  7-12 ετών, και 13-17 ετών. Το αμέσως επόμενο ηλικιακό γκρουπ ήταν το 18-20 ετών.

Από το 2023 η καταγραφή γίνεται στις ηλικιακές ομάδες των 7-11 ετών, 12-14 ετών και 15-18 ετών. Ωστόσο ακόμα και έτσι μπορούν να εξαχθούν κάποια συμπεράσματα σχετικά με τους ανήλικους δράστες στη Λάρισα και στην υπόλοιπη Θεσσαλία.

Συγκεκριμένα από τη Δ.Α. Λάρισας καταγράφηκαν 9 δράστες ηλικίας 7-11 ετών, 15 ηλικίας 12-14 ετών και 260 δράστες ηλικίας 15-18. Σε κάθε περίπτωση η εφηβική και μετεφηβική παραβατικότητα εμφανίζει μεγάλα ποσοστά τη στιγμή που πέρυσι στη Λάρισα οι δράστες στο γκρουπ 13-17 ήταν 152 και στο 18-20 ήταν 183.  Αντίστοιχα το 2023 στη Δ.Α. Μαγνησίας καταγράφηκαν 68 δράστες 15-18 ετών και 6 δράστες 12-14 ετών, στη Δ.Α. Τρικάλων 9 δράστες 12-14 ετών και 80 δράστες 15-18 ετών και στην Δ.Α.Καρδίτσας 2 δράστες 7-11 ετών, 16 δράστες 12-14 ετών και 18 στο ηλικιακό γκρουπ 15-18 ετών.

Σε ότι αφορά τις υποθέσεις με ανήλικους δράστες που απασχόλησαν τη Δ.Α. Λάρισας έχουμε, σύμφωνα με τα στοιχεία που μας παραχώρησε η ΕΛΑΣ έπειτα από σχετικό αίτημα, 3 υποθέσεις απείθειας και 1 υπόθεση βίας κατά υπαλλήλων, 3 υποθέσεις κυκλοφορίας πλαστών νομισμάτων, 1 επικίνδυνη παρέμβαση στην οδική συγκοινωνία,  2 υποθέσεις όπου τέσσερις ανήλικοι ήταν συναυτουργοί σε απόπειρα ανθρωποκτονίας με πρόθεση, 7 υποθέσεις πρόκλησης σωματικών βλαβών, 1 απρόκλητη σωματική βλάβη και 1 επικίνδυνη σωματική βλάβη, 1 υπόθεση αρπαγής, 1 βιασμού και 1 υπόθεση πορνογραφίας ανηλίκων.

Είχαμε επίσης 1 υπόθεση εξύβρισης και 10 περιπτώσεις κλοπών όπου εμπλέκονται συνολικά 16 δράστες. Σε ότι αφορά τα εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας είχαμε δύο δράστες οι οποίοι εμπλέκονταν σε 1 υπόθεση συναυτουργίας σε κλοπή, εφτά δράστες σε 1 υπόθεση συναυτουργείας σε απόπειρα κλοπής, 12 δράστες σε 5 υποθέσεις με φθορά ξένης ιδιοκτησίας και 2 δράστες σε 1 υπόθεση ληστείας. Τέλος είχαμε 1 υπόθεση εκβίασης και 1 υπόθεση αποδοχής και διάθεσης προϊόντων εγκλήματος ενώ σε ότι αφορά τις παραβάσεις σχετικά με εξαρτησιογόνες ουσίες και τον Κώδικα Οδικής κυκλοφορίας είχαμε 39 δράστες για 26 υποθέσεις ναρκωτικών και 101 δράστες για 100 υποθέσεις παράβασης του ΚΟΚ. Ακόμα είχαμε και 1 παράβαση για το νόμο περί όπλων.

Συνοψίζοντας βλέπουμε πως οι περισσότερες παραβάσεις στις οποίες εμπλέκονται ανήλικοι είναι αυτές που αφορούν τον ΚΟΚ και ακολουθούν στα πιο “σκληρά” εγκλήματα οι παραβάσεις ναρκωτικών, κλοπών και σωματικών βλαβών.

Αξίζει να σημειωθεί πως σε πανελλαδικό επίπεδο οι δράστες ηλικίας 7-11 ετών είναι 1399, ηλικίας 12-14 ετών 1996 και ηλικίας 15-18 ετών 11.075.

Ανάχωμα στη βία

Στην εγκύκλιό της, που απευθύνεται στους εισαγγελείς Εφετών και Πρωτοδικών της χώρας, η κα Καπαγιάννη χαρακτηρίζει την εγκληματικότητα ανηλίκων ως ένα φαινόμενο το οποίο είναι πρωτίστως κοινωνικό και λιγότερο αστυνομικό και δικαστικό.

Η αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου τονίζει πως η αντιμετώπιση του φαινομένου προϋποθέτει ευρύτερες κοινωνικές δράσεις και συνεργασίες πολλών φορέων και επισημαίνει ότι “ο αυτοσεβασμός του ανηλίκου, ο σεβασμός που επιδεικνύει και ο ίδιος στα δικαιώματα των συνανθρώπων, ιδίως των θυμάτων, η συναίσθηση της κοινωνικής του ευθύνης καθώς και η διαπαιδαγώγηση του προκειμένου να αποφύγει στο μέλλον την τέλεση νέων εγκληματικών πράξεων επιτυγχάνεται, σε πρώτο στάδιο, από την ίδια την οικογένεια, σε δεύτερο δε στάδιο, μέσω υποστηρικτικών της προσωπικότητας του μορφών και μέτρων που εκτελούνται μέσα στην τοπική κοινωνία”.

Η Αντεισαγγελέας ολοκληρώνει την εγκύκλιό της ζητώντας από τους Εισαγγελείς Ανηλίκων εκτός από τον σχηματισμό ποινικών δικογραφιών να δώσουν έμφαση σε συνεργασία με άλλους εμπλεκόμενους φορείς καθώς και σε δράσεις και προγράμματα μέσω των οποίων τα παιδιά θα μαθαίνουν το σεβασμό, τη συνεργασία, τη συμμετοχή, τη λήψη πρωτοβουλιών για πράγματα που τους ενδιαφέρουν, τη διαχείριση του θυμού, την επίλυση συγκρούσεων, τη βελτίωση της επικοινωνίας, τη διαχείριση του άγχους ώστε να τεθεί ένα “ανάχωμα στη βία”.

Ο ρόλος των γονιών και η πρόληψη

Αν όμως η οικογένεια αποτελεί κρίσιμο παράγοντα ως προς το σκέλος της πρόληψης για την παραβατικότητα των ανηλίκων, ποιος εκπαιδεύει τους ίδιους τους γονείς για να επικοινωνούν με τα παιδιά τους σε μια ήδη πολύπλοκη καθημερινότητα με αυξημένες απαιτήσεις;

Μια απάντηση μπορεί να βρεθεί στις «Σχολές Γονέων» του Δήμου Λαρισαίων όπου όπως μας αναφέρει η  ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια και προϊσταμένη του τμήματος δια βιου μάθησης του Δήμου Λαρισαίων κα Κλεονίκη Τσιούγκου, σκοπός είναι μέσω των βιωματικών εργαστηρίων να ενδυναμωθούν οι γονείς στο γονεϊκό τους ρόλο και να βελτιώσουν τον τρόπο που επικοινωνούν με τα παιδιά τους. “Σήμερα περισσότερο από ποτέ  ο ρόλος των σχολών γονέων είναι πολύ σημαντικός γιατί οι προκλήσεις είναι πολλές και οι γονείς μεγαλώνουν παιδιά σε μια συνθήκη που είναι δύσκολη και απαιτητική” αναφέρει η κα Τσιούγκου, προσθέτοντας πως το θέμα των ορίων και της επικοινωνίας προκύπτει συχνά στις συζητήσεις που γίνονται στα εργαστήρια.

Ένα από αυτά τα εργαστήρια που πραγματοποιήθηκαν φέτος είχε θέμα την “καλλιέργεια της αυτοεκτίμησης των παιδιών” με υπεύθυνη την ψυχολόγο και εργαζόμενη στο Κέντρο Ψυχικής Υγείας Λάρισας κα Αθηνά Ράσσιου. Η έλλειψη αυτοεκτίμησης είναι κάτι που όπως αναφέρει στη larissanet η κα Ράσσιου μπορεί να οδηγήσει ένα παιδί σε λάθος παρέες και σε παραβατικά μονοπάτια.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα που μας αναφέρει και αφορά έφηβο σε μια πόλη της Ελλάδας που δεν γινόταν εύκολα αποδεκτός από άλλες παρέες και κατέληξε τελικά σε μια παρέα που τον έκανε μεν δεκτό αλλά από την άλλη η παρέα αυτή συμμετείχε σε παραβατικές πράξεις τις οποίες ο ίδιος ως χαρακτήρας δεν επικροτούσε. Όταν τελικά ενεπλάκη η αστυνομία σε μια υπόθεση κλοπών και κατέληξε να συλληφθεί και αυτός επηρεάστηκε η ψυχική του υγεία σε τέτοιο βαθμό που σήμερα να αναγκάζεται να λαμβάνει και φαρμακευτική αγωγή.

“Η αυτοεκτίμηση είναι σημαντική όχι μόνο για τα παιδιά αλλά και  για τους ενήλικες. Είναι σημαντικός παράγοντας ψυχικής υγείας. Θεωρείται ως η βάση για τη ψυχική υγεία όλων των ανθρώπων” αναφέρει η κα Ράσσιου. Στην ερώτηση για το πως οι γονείς μπορούν να καλλιεργήσουν την αυτοεκτίμηση στα παιδιά τους μας απαντά: “Το πρώτο είναι να τους παρέχεται ένα ασφαλές περιβάλλον και να αποδέχονται το παιδί όπως ακριβώς είναι και όχι όπως θα ήθελε ο γονιός να είναι. Βασικές έννοιες όπως η αποδοχή, η αγάπη, η ασφάλεια, η φροντίδα και ο σεβασμός. Για να καλλιεργήσει λοιπόν ένα παιδί και να αναπτύξει μέσα του την αυτοεκτίμηση του, θα πρέπει οι γονείς να παρέχουν  σε πρώτη φάση αυτά τα στοιχεία. Επίσης πρέπει να έχουν και οι ίδιοι οι γονείς αυτοεκτίμηση γιατί κάτι που δεν έχεις δεν μπορείς να το καλλιεργήσεις στο παιδί”.

“Να μην φοβηθούν να ζητήσουν βοήθεια”

Οι σχολές γονέων πραγματοποιούνται κάθε χρόνο και τα μαθήματα είναι ανοιχτά και δωρεαν σε κάθε ενδιαφερόμενο γονιό. Η  αναζήτηση βοήθειας όταν υπάρχει ανάγκη είναι κρίσιμης σημασίας όπως μας αναφέρει η κα Τσιούγκου κλείνοντας τη συνομιλία μας:

“Επειδή η εποχή που ζούμε έχει δυσκολίες, έχει απαιτήσεις, είναι νομίζω πάρα πολύ σημαντικό οι γονείς να μην διστάζουν. Να απευθύνονται σε ειδικό για να πάρουν μια συμβουλή, για να μάθουν πως μπορούν να διαχειριστούν καλύτερα ένα πρόβλημα για κάτι που τους απασχολεί. Ζούμε σε μια πόλη που έχει και υπηρεσίες και φορείς και αξιόλογους επαγγελματίες. Μη διστάζουν οι γονείς να ανοίξουν το θέμα που τους απασχολεί. Μην το κρατήσουν σε κλειστές πόρτες, εκεί στο σπίτι τους, μόνοι τους να προσπαθούν να δώσουν λύση με αγωνία, με φόβο και συχνά χωρίς αποτέλεσμα. Ας απευθυνθούν σε ανθρώπους σε υπηρεσίες. Να μην φοβηθούν να ζητήσουν βοήθεια. Να μην περνάνε τις δυσκολίες μόνοι τους”.

Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET