Σε ρεπορτάζ του alfavita.gr τον Απρίλιο του 2025 είχαν θίξει ήδη το πως η υπογεννητικότητα δεν είναι απλώς αριθμοί αλλά και ένα άδειο θρανίο στα σχολεία. Το 2010 στα θρανία της Α΄ Δημοτικού βρέθηκαν 115.000 παιδιά. Φέτος, τον Σεπτέμβριο του 2025, θα περάσουν για πρώτη φορά την πόρτα του σχολείου μόλις 71.181. Η χώρα έχασε σε μια δεκαπενταετία 1.760 τάξεις μαθητών, καθώς η υπογεννητικότητα βαθαίνει και το ισοζύγιο γεννήσεων – θανάτων καταρρέει.

Το 2010 και το σήμερα

Η εικόνα είναι αμείλικτη: το 2010 γράφτηκαν στην Α΄ Δημοτικού 115.000 παιδιά. Το Σεπτέμβριο του 2025, ο αριθμός θα περιοριστεί σε 71.181 μαθητές, δηλαδή 43.819 λιγότερα παιδιά μέσα σε 15 χρόνια. Με απλά λόγια, πρόκειται για την απώλεια 1.760 ολόκληρων σχολικών τάξεων.

Το «μαύρο» 2024

Το 2024 καταγράφηκαν μόλις 69.675 γεννήσεις – ο χαμηλότερος αριθμός στη σύγχρονη ιστορία. Αντίθετα, οι θάνατοι έφτασαν τους 128.259. Το ισοζύγιο είναι δραματικό: μία γέννηση για 1,8 θανάτους. Πρόκειται για την πιο δυσμενή αναλογία που έχει σημειωθεί ποτέ στην Ελλάδα.

Η γενιά του 2019 και οι «χαμένοι» μαθητές

Τα σημερινz «πρωτάκια» είναι παιδιά που γεννήθηκαν το 2019, χρονιά με 83.756 καταγεγραμμένες γεννήσεις. Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία, 12.575 παιδιά αυτής της γενιάς δεν φτάνουν καν στο σχολείο. Η σχολική διαρροή στην είσοδο της εκπαίδευσης αγγίζει το 15%, ένα φαινόμενο που ενισχύει τη συρρίκνωση.

Όπως αναφέρει και ο πρόεδρος της ΟΙΕΛΕ η μείωση των μαθητών είναι φανερή και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και έρευνες δείχνουν πως μέχρι το 2035 η χώρα θα έχει πέσει από τους 1.500.000 στους 1.050.000 μαθητές. Τα σχολεία, ιδίως στην ύπαιθρο, ερημώνουν και εκφράζονται φόβοι πως μέσα στην επόμενη δεκαετία θα εξαφανιστεί το 29% των σχολικών μονάδων.

Η Ελλάδα εισέρχεται σε μια εποχή όπου ολόκληρες γενιές μαθητών «εξαφανίζονται». Σε 15 χρόνια χάθηκαν 45.000 πρωτάκια! Σε 15 ακόμη, αν συνεχιστεί η ίδια πορεία, οι αίθουσες της Α΄ Δημοτικού μπορεί να φιλοξενούν λιγότερα από 60.000 παιδιά. Πρόκειται για μια αθόρυβη αλλά καθοριστική κρίση, που απειλεί όχι μόνο το εκπαιδευτικό σύστημα αλλά και το ίδιο το μέλλον της χώρας.

Τι δείχνουν τα επίσημα στοιχεία: Ένα παιδί ανά δύο θανάτους

Ο κ. Μπαλέρμπας υπογράμμισε πως η αναλογία γεννήσεων-θανάτων είναι πλέον 1 προς 2: για κάθε παιδί που γεννιέται, αντιστοιχούν δύο θάνατοι. Από το 2018 και μετά, οι γεννήσεις παραμένουν κάτω από τις 80.000 ετησίως, ενώ το 2021 οι θάνατοι έφτασαν τους 146.000.

Η δραστική πτώση του μαθητικού πληθυσμού έχει ήδη πρακτικές συνέπειες: σε πολλές περιοχές, σχολεία παύουν να λειτουργούν λόγω έλλειψης παιδιών και αξιοποιούνται μόνο ως εκλογικά κέντρα. Οι Διευθυντές των σχολείων εκπέμπουν SOS, επισημαίνοντας πως το φαινόμενο συνοδεύεται και από αύξηση των παιδιών με ειδικές ανάγκες.

Πρώτο “χτύπημα” στη Δευτεροβάθμια υπήρξε το 2023-2024 στο Γυμνάσιο. Εισήλθαν αυτοί του 2011, ενώ αποφοίτησαν αυτοί του 2008. Αποτέλεσμα : -11.874

• Το 2024-2025 εισήλθαν αυτοί του 2012, ενώ έχουν αποφοιτήσει αυτοί του 2009. Αποτέλεσμα : -17.562
• Το 2025-2026 θα εισέλθουν αυτοί του 2013, ενώ θα έχουν αποφοιτήσει αυτοί του 2010. Αποτέλεσμα : -20.632
• Το 2026-2027 θα εισέλθουν αυτοί του 2014, ενώ θα έχουν αποφοιτήσει αυτοί του 2011. Αποτέλεσμα : -14.279

Δηλαδή το 2026-2027 ο αριθμός των μαθητών στο Γυμνάσιο θα είναι -64.347 σε σχέση με το 2022-2023

Δημογραφική Κρίση στην Ελλάδα: Διεθνείς Συγκρίσεις και Επιπτώσεις

Η Ελλάδα παρουσιάζει από τα χαμηλότερα επίπεδα γονιμότητας και τα υψηλότερα ποσοστά γήρανσης στην Ευρώπη. Το 2023 οι γεννήσεις ανήλθαν σε 71.455 (από 76.095 το 2022, –6,1%) ενώ οι θάνατοι ήταν 128.101 (από 140.801, –9,0%), με φυσική μείωση πληθυσμού –56.646. Το ακαθάριστο ποσοστό γεννήσεων στο σύνολο της ΕΕ ήταν 8,2‰ το 2023, ενώ στην Ελλάδα υπολογίζεται γύρω στο 6,9‰ (71.455/10,4 εκατ.).

Αντίθετα, το ακαθάριστο ποσοστό θανάτων στην ΕΕ ήταν ~10,8‰ και στην Ελλάδα φτάνει περίπου 12‰. Οι οικογενειακοί δείκτες δείχνουν τη δραματική υστέρηση: ο συνολικός δείκτης γονιμότητας (TFR) στην Ελλάδα είναι μόλις 1,3 παιδιά ανά γυναίκα

– από τους χαμηλότερους στην ΕΕ. Το 2023 ο μέσος TFR στην ΕΕ ήταν 1,38 , με εύρος από 1,06 (Μάλτα) έως 1,81 (Βουλγαρία)

Η Ιταλία και η Ισπανία έχουν ακόμη χαμηλότερο TFR (~1,2), ενώ η Γαλλία (~1,8) διατηρεί τον υψηλότερο. Ο ΟΗΕ προβλέπει ότι χωρίς εισροή μεταναστών πολλές ευρωπαϊκές χώρες θα δουν σημαντική συρρίκνωση του πληθυσμού τους (π.χ. Ιταλία –50% έως το 2100)

Αντίστοιχα, η Ελλάδα ήδη έχει μικρότερο ποσοστό νέων (0–14 ετών: ~13%) και μεγαλύτερο ηλικιωμένων (65+: ~23%) από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Η παρατεταμένη υπογεννητικότητα σε συνδυασμό με μετανάστευση οδηγούν σε γρήγορη συρρίκνωση: για παράδειγμα, ο συντάκτης του Reuters επισημαίνει ότι το εργατικό δυναμικό της Ελλάδας προβλέπεται να μειωθεί κατά 50% ως το 2100, με αντίστοιχη συρρίκνωση του ΑΕΠ κατά 31%

Παράλληλα, σύγκριση με άλλες ανεπτυγμένες χώρες δείχνει ότι η Ελλάδα έχει μία από τις μεγαλύτερες φυσικές μειώσεις: ήδη το 2022 σημειώθηκε ο χαμηλότερος αριθμός γεννήσεων των τελευταίων 92 ετών

Προβλέψεις πληθυσμού (έως 2050)

Κυβερνητικές και διεθνείς προβλέψεις συμφωνούν ότι ο ελληνικός πληθυσμός θα συνεχίσει να συρρικνώνεται. Η ΕΛΣΤΑΤ εκτιμά ότι ο μόνιμος πληθυσμός της χώρας την 1η 1ου 2024 ήταν 10,400 εκατ. (από 10,414 εκατ. το 2023). Σύμφωνα με προβολές του ΟΗΕ (σενάριο μέσης πορείας), ο πληθυσμός των ~10,5 εκατ. σήμερα θα μειωθεί σε περίπου 9,2 εκατ. έως το 2050

Σε εναλλακτικά σενάρια, φθάνει τα 8,5–9,8 εκατ. (χαμηλό/υψηλό σενάριο) Αντίστοιχες εκτιμήσεις προβλέπουν ότι οι μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες θα αυξηθούν: π.χ. οι άνω των 65 ετών αναμένεται να φθάσουν τα 3,16 εκατ. έως το 2050 (από 2,37 εκατ. σήμερα) ενώ η ηλικιακή ομάδα 0–19 ετών θα συρρικνωθεί στα ~1 εκατ.

Οι προβολές της ΕΛΣΤΑΤ (Eurostat) επιβεβαιώνουν ότι μέχρι το 2050 το ποσοστό των άνω των 65 στην Ελλάδα θα ξεπεράσει το 36%, με τον δείκτη εξάρτησης ηλικιωμένων (>65/15–64) να υπερβαίνει το 60%

• Υπολογίζεται δηλαδή ότι οι εργαζόμενοι ανά συνταξιούχο θα πέσουν σε περίπου 1,25–1,30 (από 1,7 σήμερα)
• Συνολικά, Διεθνείς Οργανισμοί (Παγκόσμια Τράπεζα, ΟΗΕ) προβλέπουν μείωση ~14% στον πληθυσμό έως το 205

Πηγή: alfavita.gr