Το μέλι είναι ένα από τα πολυτιμότερα φυσικά προϊόντα που εισήχθησαν στην ανθρωπότητα από την αρχαιότητα. Χρησιμοποιείται όχι μόνο ως διατροφικό προϊόν αλλά και ως “εναλλακτική θεραπεία” για κλινικές καταστάσεις που μπορεί να κυμαίνονται από την επούλωση πληγών έως και τη θεραπεία του καρκίνου.

Παραδοσιακά, το μέλι χρησιμοποιείται στη θεραπεία οφθαλμικών ασθενειών, βρογχικού άσθματος, λοιμώξεων του λαιμού, φυματίωσης, αφυδάτωσης, λόξυγκα, κόπωσης, ζαλάδας, ηπατίτιδας, δυσκοιλιότητας, εκζέματος, επούλωσης ελκών, πληγών κ.α.

Τα συστατικά του μελιού έχει φανεί ότι ασκούν αντιοξειδωτική, αντιμικροβιακή, αντιφλεγμονώδη, αντικαρκινική και αντιμεταστατική δράση. Πολλά στοιχεία δείχνουν ότι η χρήση μελιού βοηθά στον έλεγχο και τη θεραπεία τραυμάτων, σακχαρώδους διαβήτη, καρκίνου, άσθματος, καθώς και καρδιαγγειακών, νευρολογικών και γαστρεντερικών παθήσεων.

Σήμερα, έχουν αναγνωριστεί περίπου 300 είδη μελιού. Αυτές οι ποικιλίες σχετίζονται με τα διάφορα είδη νέκταρ που συλλέγουν οι μέλισσες. Η κύρια σύνθεση του μελιού είναι υδατάνθρακες που αποτελούν το 95-97% του ξηρού βάρους του. Επιπλέον, το μέλι περιλαμβάνει κύριες ενώσεις, όπως πρωτεΐνες, βιταμίνες, αμινοξέα, μέταλλα και οργανικά οξέα. Το καθαρό μέλι αποτελείται επίσης από φλαβονοειδή, πολυφαινόλες, αναγωγικές ενώσεις, αλκαλοειδή, γλυκοσίδες, ανθρακινόνη και πτητικές ενώσεις. Οι μονοσακχαρίτες (φρουκτόζη και γλυκόζη) είναι τα πιο σημαντικά σάκχαρα του μελιού και αυτά που συμβάλλουν στις ευεργετικές του επιδράσεις. Εκτός από τους μονοσακχαρίτες, στο μέλι εντοπίζονται και μικρότερες ποσότητες δισακχαριτών, τρισακχαριτών και ολιγοσακχαριτών.

Παρόλο που το μέλι έχει πολλές βιταμίνες, το επίπεδό τους δεν πλησιάζει τη συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη. Περιέχει όλες τις υδατοδιαλυτές βιταμίνες, με τη βιταμίνη C να είναι η πιο συχνή. Περίπου 31 μέταλλα έχουν βρεθεί στο μέλι, συμπεριλαμβανομένων όλων των

σημαντικότερων μετάλλων, όπως ο φώσφορος, το νάτριο, το ασβέστιο, το κάλιο, το θείο, το μαγνήσιο και το χλώριο. Τα φλαβονοειδή και οι πολυφαινόλες, που δρουν ως αντιοξειδωτικά, είναι δύο κύρια βιοενεργά συστατικά που υπάρχουν στο μέλι. Πρόσφατα στοιχεία έχουν δείξει την παρουσία σχεδόν τριάντα τύπων πολυφαινολών στο μέλι. Η ύπαρξη και τα επίπεδα αυτών των πολυφαινολών μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με την προέλευση των λουλουδιών, τις κλιματικές και γεωγραφικές συνθήκες.

Σύμφωνα με τη σύγχρονη επιστημονική βιβλιογραφία, το μέλι μπορεί να είναι χρήσιμο και να έχει προστατευτικά αποτελέσματα στη θεραπεία διαφόρων ασθενειών όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, το αναπνευστικό, το γαστρεντερικό, το καρδιαγγειακό και το νευρικό σύστημα, ακόμη και χρήσιμο στη θεραπεία του καρκίνου επειδή περιλαμβάνει πολλά είδη αντιοξειδωτικών.

Μια ακόμα ευεργετική δράση του μελιού είναι στη μείωση των συμπτωμάτων που σχετίζονται με το άσθμα ή ως προληπτικός παράγοντας για την αποτροπή της πρόκλησης άσθματος. Η χρόνια βρογχίτιδα και το βρογχικό άσθμα αντιμετωπίστηκαν με από του στόματος κατανάλωση μελιού σε μοντέλα ζώων. Ωστόσο, απαιτούνται μελλοντικές μελέτες για τη διερεύνηση αυτών των επιδράσεων για την καλύτερη κατανόηση των μηχανισμών με τους οποίους το μέλι μειώνει τα συμπτώματα του άσθματος.

Μια άλλη ευεργετική επίδραση του μελιού έχει φανεί στα καρδιαγγειακά νοσήματα. Τα αντιοξειδωτικά που υπάρχουν στο μέλι όπως τα φλαβονοειδή, τα πολυφαινολικά, η βιταμίνη C και τα μονοφαινολικά μπορεί να σχετίζονται με μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακής ανεπάρκειας. Στη στεφανιαία νόσο, οι προστατευτικές επιδράσεις των φλαβονοειδών όπως αντιοξειδωτικά, αντιθρομβωτικά, αντι-ισχαιμικά και αγγειοχαλαρωτικά και τα φλαβονοειδή μειώνουν τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου.

Συμπερασματικά, το μέλι θα μπορούσε να θεωρηθεί ως φυσικός θεραπευτικός παράγοντας για διάφορους ιατρικούς σκοπούς ενώ υπάρχουν επαρκή στοιχεία που συνιστούν τη χρήση μελιού στη διαχείριση παθήσεων, καθιστώντας το έναν πολύτιμο, αλλά εύκολα προσβάσιμο σε όλους, θησαυρό!

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

· Honey and Health: A Review of Recent Clinical Research, Samarghadian S., Farkhondeh T., Samini F., 2017

Εβελίνα Γκέσου 

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος με εξειδίκευση στην κλινική διατροφή