Σε μια περίοδο που η παγκόσμια ενεργειακή αγορά βρίσκεται αντιμέτωπη με μια υψηλή γεωπολιτική ένταση, η οποία «τροφοδοτήθηκε» εκ νέου την περασμένη εβδομάδα από τις δηλώσεις Βλαντίμιρ Πούτιν περί επιστράτευσης, οι κυβερνήσεις αναζητούν λύσεις ικανές να λειτουργήσουν ως ασπίδα για την προστασία των καταναλωτών από μια κρίση εφοδιασμού, εν όψει και του χειμώνα, αλλά και από το ενεργειακό κόστος.

Οι κρατικές επιδοτήσεις των λογαριασμών ρεύματος και αερίου μπορεί να ανακουφίζουν προσωρινά, ωστόσο δεν αποτελούν μόνιμη λύση, σε αντίθεση με την αυτοπαραγωγή ενέργειας με ενεργειακό συμψηφισμό, ή αλλιώς net-metering. Εξ ου και οι εξαγγελίες της κυβέρνησης για χρηματοδότηση νοικοκυριών, αγροτών και μικρών επιχειρήσεων προκειμένου να εγκαταστήσουν μικρά ηλιακά συστήματα για net-metering.

H αποπληρωμή

Με κρατική επιδότηση – την οποία οι πληροφορίες που έχουν διαρρεύσει την προσδιορίζουν στο 40% με 60% του κόστους εγκατάστασης ενός ηλιακού συστήματος – ο χρόνος αποπληρωμής της επένδυσης περιορίζεται σημαντικά. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς που έκανε για «Το Βήμα» ο σύμβουλος του Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ) κ. Στέλιος Ψωμάς, η αγορά ενός οικιακού φωτοβολταϊκού για αυτοπαραγωγή των τριών κιλοβάτ μπορεί με βάση τα σημερινά δεδομένα να αποσβεστεί σε εννέα χρόνια, ενώ εάν επιδοτηθεί π.χ. με 50% ο χρόνος περιορίζεται σε 4,7 χρόνια.

Αντιστοίχως, για έναν εμπορικό καταναλωτή η επένδυση για ένα σύστημα των 10 κιλοβάτ μπορεί σήμερα να αποσβεστεί σε 6,6 έτη, ενώ με επιδότηση 50% ο χρόνος αποπληρωμής περιορίζεται στα 3,5 έτη. Αλλωστε, στη νέα πολιτική της ΕΕ – όπως αποτυπώνεται στο «RePower EU» που έχει ως στόχο την απεξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα – η στρατηγική για την ηλιακή ενέργεια αποτελεί τον κεντρικό άξονα του ενεργειακού road map έως το 2030. Ετσι, θα είναι υποχρεωτική από το 2026 η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε όλα τα καινούργια δημόσια και εμπορικά κτίρια με εμβαδόν ορόφου άνω των 250 τ.μ., από το 2027 στα υφιστάμενα (δημόσια και εμπορικά) και από το 2029 στις νέες κατοικίες. Ο ελληνικός κλιματικός νόμος μάλιστα προβλέπει εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στη στέγη όλων των νέων εμπορικών κτιρίων από το 2023. Τα κονδύλια για τις επιδοτήσεις των νοικοκυριών και των αγροτών θα προέλθουν από το ΕΣΠΑ και το REPowerEU, ενώ για τις μικρές επιχειρήσεις από το Ταμείο Ανάπτυξης.

Ανάγκη για νέο χώρο

Όσον αφορά τον αναγκαίο ηλεκτρικό χώρο στα δίκτυα, ο οποίος είναι απαραίτητος για τα συστήματα net-metering, θα αξιοποιηθούν τα 2,5 GW (γιγαβάτ) που «απελευθερώθηκαν», με πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση,  από τους μετασχηματιστές της χώρας – δηλαδή 10 MW (μεγαβάτ) από κάθε έναν μετασχηματιστή του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Ειδικότερα, βάσει του νόμου 4951/2022, ο Διαχειριστής του Δικτύου διαθέτει περιθώριο απορρόφησης ισχύος 10 MW ανά υποσταθμό, πλέον του υφιστάμενου περιθωρίου, αποκλειστικά για την εγκατάσταση σταθμών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και ΣΗΘΥΑ (Συμπαραγωγή Ηλεκτρικής Ενέργειας και Θερμότητας) αυτοπαραγωγών, αυτοπαραγωγών με εφαρμογή net-metering, αυτοπαραγωγών με εφαρμογή εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού (virtual net-metering) και παραγωγών του ειδικού προγράμματος ανάπτυξης φωτοβολταϊκών συστημάτων.

Μάλιστα, το συγκεκριμένο περιθώριο καθίσταται διαθέσιμο στο σύνολο των υποσταθμών της χώρας, συμπεριλαμβανομένων και των περιοχών με κορεσμένα δίκτυα (εξαιρούνται τα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά) και κατανέμεται σε αυτοπαραγωγούς ενέργειας, με ανώτατο όριο ισχύος σταθμού τα 10 kW, ως εξής: 40% για οικιακή χρήση, 30% για αγροτική χρήση και 30% για τον δευτερογενή – τριτογενή τομέα.

Aναδρομική ισχύ

Πάντως, το πρόγραμμα επιδοτήσεων φωτοβολταϊκών δεν έχει ακόμη διαμορφωθεί, με τα επιτελεία των υπουργείων Ενέργειας και Ανάπτυξης να προσδιορίζουν τις σχετικές ανακοινώσεις προς τα μέσα Οκτωβρίου.  Στο μεταξύ, η αγορά μικρών φωτοβολταϊκών έχει «παγώσει» καθώς όσοι είχαν ξεκινήσει την εγκατάσταση συστήματος αυτοπαραγωγής ενέργειας σταμάτησαν προσωρινά τις διαδικασίες αναμένοντας τις επιδοτήσεις. Γι΄ αυτό, στο τραπέζι έχει πέσει η πρόταση το πρόγραμμα των επιδοτήσεων να έχει και αναδρομική ισχύ, δηλαδή να μπορούν να επιδοτηθούν και έργα που ηλεκτρίστηκαν από μια συγκεκριμένη ημερομηνία και μετά π.χ. την ημερομηνία εξαγγελίας του προγράμματος.